GRAD BOR

Bor je gradsko naselje i sedište opštine Bor i Borskog okruga u istočnoj Srbiji u regionu koji je poznat pod imenom Timočka Krajina. Takođe, Bor je rudarski i industrijski grad, u kome se proizvode bakar, zlato i srebro. Naselje – selo Bor je nastalo uz rudnik bakra, koji je 1903. godine otvorio industrijalac Đorđe Vajfert. Od tada Bor počinje naglo da se razvija i raste. U periodu od 1933. do 1940. godine Bor je dobio novo naselje, tzv. Nova (Južna) kolonija, u kojoj su podignute bolnica i nova škola, a rudnik je prerastao u jedan od najvećih u Evropi. Status grada Bor je dobio tek 30. maja 1947. godine kada je imao 11.000 stanovnika. Nakon toga grad je naseljavan stručnom radnom snagom iz svih delova bivše Jugoslavije, te je stoga izuzetno šarenolikog etničkog sastava. Bor je u uglavnom naseljen Srbima (prema popisu iz 2002. godine), ali uz prisustvo velikog broja nacija i nacionalnih manjina.

Prema popisu iz 2011. godine Bor ima 33.328 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 40.668 stanovnika). Kao potencijalni uzrok drastičnog pada broja stanovnika u poslednjoj deceniji može se navesti činjenica da je Vlada Srbije nameravala da proda RTB Bor, koji je bio stub privrede i ekonomije Opštine Bor. Tokom perioda, kada su vršene pripreme za prodaju RTB-a Bor, otpušten je veliki broj radnika, tako da su se mnogi od njih sa svojim porodicama iselili iz Bora u potrazi za životnom egzistencijom. 

Zahvaljujući novoj viziji Vlade Republike Srbije RTB Bor, kao firma od velikog društvenog značaja, kroz proces restruktuiranja i finansijsku pomoć države, dobio je novu razvojnu industrijsku šansu. To se ubrzo pokazalo kao pravilan izbor, jer su u relativno kratkom vremenu na području Borskog okruga otkrivene velike rudne rezerve sa solidnim sadržajem bakra i zlata i drugih retkih metala. To je bio podstrek da se u RTB-u obnovi rudarska mehanizacija i započne izgradnja Nove Topionice. 

Sa promenom odnosa države prema RTB-u Bor, Opština Bor je počela da dobija razne oblike nove gradske i seoske strukture (otvaranje brojnih bankarskih filijala, otvaranje velikih trgovinskih lanaca, izgradnja gradskih kružnih uličnih tokova, izgradnja fontana, zoološkog vrta, klizališta, dečijih igrališta, uređenje fasada, rekonstrukcija uličnog osvetljenja, obnova školskih objekata i nabavka bolje tehničke opreme u zdravstvenim i školskim ustanovama, obnova objekata u seoskim mesnim zajednicama, itd.).

Bor ima civilni aerodrom koji poslednjih godina nije bio u funkciji. Najbliži civilni aerodromi su u Nišu i Beogradu. Bor se nalazi u neposrednoj blizini Brestovačke Banje. Bor je takođe u neposrednoj blizini Borskog jezera, Zlotske pećine, lovnog rezervata „Dubašnica“, planine Crni Vrh i planine Stol. Bor i Zaječar spaja novi  regionalni put pored Nikoličevske banje, koja je od Bora udaljena svega oko 15 km, a Zaječar oko 22 km. Od Niša Bor je udaljen 128 km evropskim putem E771, preko Zaječara i Knjaževca, dok je Bor - Niš preko Paraćina udaljen 192 km evropskim putevima E761 i E75. Beograd je udaljen od Bora 272 km putem E761 i E75. Bor je udaljen oko 52 km od Žagubice, 60 km od Negotina, oko 60 km od Majdanpeka i 120 km od Kladova. Najbliži granični prelazi su Đerdap 1 - Gvozdena Kapija kod Kladova sa Rumunijom i Vrška Čuka kod Zaječara sa Bugarskom. 

U Boru živi 30.895 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 37,4 godina (36,5 kod muškaraca i 38,2 kod žena). U Boru ima 14.044 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,80.

Literatura: Vikipedija i članci sa Interneta.

Nenad Radulović